Mỗi dịp Tết đến, khi đọc báo hoặc xem tivi, thấy những nơi bán cây mai giá trị hàng tỷ đồng, ông Nguyễn Hoàng (63 tuổi) ở xã Trung Hưng, huyện Cờ Đỏ, TP. Cần Thơ lại thở dài và nhìn ra khu vườn có hàng chục cây mai của mình.
Biết được tâm tư của chồng, bà Hạnh, vợ ông, thường nói, "Đừng mơ mộng nữa, cả vườn mai lớn nhất Việt Nam của mình còn chưa đáng giá 100 triệu đồng." Và sau đó, chắc chắn hai vợ chồng sẽ có vài lời trao đổi về chủ đề không bao giờ cũ này.
Ông Hoàng là một thương nhân nhỏ có niềm đam mê sâu sắc với cây mai. Gia đình ông ước tính rằng ông đã dành khoảng 30 năm để sưu tầm mai. Nhưng điều kỳ lạ là càng chăm sóc thì tuổi thọ của cây càng ngắn. Đôi khi chúng rụng lá và khô héo chỉ sau vài năm. Tuy nhiên, ông không từ bỏ. Bất cứ khi nào nhìn thấy một cây mai đẹp, ông sẽ tìm cách mua nó, âm thầm sử dụng số tiền tiết kiệm của mình để mang nó về nhà.
Khi gia đình hỏi về điều đó, ông thường cười và nói rằng được người ta tặng vì cảm kích, hoặc ông chỉ mua nó với giá vài trăm ngàn đồng.
Trong những lúc uống trà hoặc sau vài ly rượu, ông Hoàng sẽ chia sẻ rằng niềm đam mê cây mai của ông có lý do sâu xa hơn.
"Khu vườn mai của tôi là kế hoạch nghỉ hưu. Nó sẽ là tài sản của tôi khi tôi không còn khả năng kiếm tiền.
Khi cần, tôi có thể bán vài cây để xoay sở, hoặc để lại cho con cháu. Hơn nữa, chăm sóc từng cây mai vàng chợ lách bến tre đem lại cho tôi niềm vui và sự thư giãn," ông nói.
Thật vậy, ý tưởng "giữ cây mai để dưỡng già" khá phổ biến trong tâm trí của nhiều nông dân lớn tuổi ở miền Nam Việt Nam. Điều này xuất phát từ thực tế rằng hoa mai đã từ lâu là biểu tượng của Tết miền Nam.
Rồi có những cây mai trăm tuổi có giá trị cao, đã trở thành biểu tượng ăn sâu trong tâm trí của nhiều người đàn ông trong gia đình.
Mai rừng rất hiếm, vì vậy việc trồng và chăm sóc chúng qua nhiều năm là cách duy nhất để tạo ra những cây mai có giá trị. Và những người này chính là những người tạo ra giá trị đó, bắt đầu từ việc trồng và chăm sóc cây.
Suy Nghĩ Sâu Sắc Dưới Tán Mai
Ông Nguyễn Công Điểu ở phường Long Phước, thị xã Phước Long, có ba cây mai được trồng từ năm 1995. Mỗi dịp Tết, chúng nở hoa rực rỡ cả sân.
"Một vài người đã đề nghị trả 50 triệu đồng mỗi cây, nhưng tôi trồng chúng cho Tết, không phải để bán. Nếu tôi bán chúng, tôi sẽ nhớ chúng lắm, và ai biết được bao lâu mới có thể trồng được phôi mai vàng hoàn hảo như thế này lần nữa," ông Điểu chia sẻ.
Chơi mai và thưởng thức nó đòi hỏi nhiều công sức. Ông Lê Văn Tý, Giám đốc Hợp tác xã Mai Phước Định ở huyện Long Hồ, tỉnh Vĩnh Long, giải thích: "Những người chơi mai có nhiều loại.
Có người trồng mai chỉ để chơi Tết, trong khi người khác có những yêu cầu cao, muốn cây mai có hình dạng và cấu trúc rễ đặc biệt, điều này đòi hỏi rất nhiều nỗ lực và tâm huyết. Đó là lý do vì sao những người đam mê cây mai cần các câu lạc bộ hoặc nhóm để tận hưởng nó nhiều hơn.
Những cuộc thảo luận lâu dài trong các nhóm mai cuối cùng tạo ra những cây mai phi thường."
Về các vườn hưu trí, chúng là một thực tế. Nhưng hầu hết những người trồng mai cho hưu trí đều yêu quý chúng; họ muốn có thứ gì đó để chăm sóc khi tuổi đã cao, và sau đó để lại cho con cháu. Họ hiếm khi bán một cây, nhưng nếu có, đó là với sự miễn cưỡng rất lớn," ông Tý tiếp tục.
Ông Trần Bình (38 tuổi) ở thị xã Phước Long, tỉnh Bình Phước, chia sẻ rằng gần 40 năm trước, khi họ xây dựng ngôi nhà mới, cha ông đã trồng một cây mai ở trước nhà, đánh dấu một cột mốc quan trọng cho gia đình họ.
"Trong vườn nhà tôi, chúng tôi trồng nhiều cây, nhưng cây mai là quý nhất. Nhưng giá trị của nó tăng lên khi tuổi đời tăng. Hai năm trước, ai đó gần đó đã bán một cây mai cùng tuổi với giá 400 triệu đồng. Ai cũng ngỡ ngàng, nhưng cây mai của cha tôi sẽ bán được nhiều hơn vì rễ của nó to và rộng hơn," ông nói.
"Điều buồn là cây mai đó bị gãy khi một chiếc xe tải đâm vào nó, làm gãy một nhánh chính và nó không thể phục hồi được.
Trước đây, mỗi dịp Tết, bất cứ ai đi qua cũng sẽ dừng lại để chiêm ngưỡng cây mai của cha tôi. Giờ đây, khi cha tôi đã mất, mỗi dịp Tết, vẫn có người nhắc đến cây mai của cha tôi," ông Bình nhớ lại.